Słownik

Poniższe zestawienie zawiera wszystkie pojęcia poza tymi związanymi z metodami i technikami.

2-flip - L R' L' R U' R U R' (obrót dwóch krawędzi na kostce pyraminx).

Adj parity - / (-3,0) / (0,3) / (0,-3) / (0,3) / (2,0) / (0,2) / (-2,0) / (4,0) / (0,-2) / (0,2) / (-1,4) / (0,-3) / (0,3) (najbardziej podstawowy algorytm na parity na kostce square-1 - zamiana dwóch krawędzi obok siebie).

Adj/adj - (1,0) / (3,0) / (-1,-1) / (-2,1) / (-1,0) (algorytm zamieniający 4 krawędzie na kostce square-1 - jeden z podstawowych algorytmów na EP).

AfR - rekord Afryki.

Algorytm - sekwencja ruchów wykonywana w określonym celu.

Układanie algorytmowe - układanie danego etapu za pomocą zapamiętanych algorytmów.

Antisune - R U2 R' U' R U' R' (inwersja sune'a używana głównie jako OLL, CPLL lub CMLL).

Ao5 - średnia z 5 ułożeń. Spotykane są też inne warianty: ao12, ao100 itd. Średnia ao z x ułożeń liczona jest jako średnia arytmetyczna z 90% "środkowych" ułożeń (tzn. odrzucane jest 5% najlepszych i 5% najgorszych wyników). Można się spotkać także z nazwą AVG, np. AVG5.

AsR - rekord Azji.

AUF - "Adjust Upper Face" - ruch górną warstwą najczęściej wykonywany przed algorytmem zamieniającym lub orientującym elementy ostatniej warstwy lub na końcu ułożenia.

Best - 1. najlepsze ułożenie w sesji, 2. rekord życiowy zawodnika, 3. najlepsze ułożenie w średniej (w danej rundzie zawodów)..

Big cube - duża kostka - zwykle to wyrażenie odnosi się do kostek sześciennych większych od 5x5x5, ale niektórzy do ich grona zaliczają też 5x5x5.

BigBLD - układanie większych kostek (4x4x4, 5x5x5) bez patrzenia.

BLD/blind - układanie bez patrzenia, tzn. zapamiętywanie, a następnie zakrywanie oczu i układanie.

Bo3 - format, w którym zawodnicy są klasyfikowani według ich najlepszego z trzech ułożeń.

BrizZon Side Open - zawody odbywające się w Poznaniu, których główną konkurencją jest 3x3x3 BLD.

CFL - Cube Factory League - łódzka liga speedcubingu.

Clock - układanka o kształcie zbliżonym do walca, na którego obu podstawach umieszczonych jest w sumie 18 zegarów. Wokół środkowych zegarów znajdują się 4 piny, które mogą być "wciśnięte" po jednej lub drugiej stronie. Piny służą do zaznaczenia części zegarów (4, 6, 8 lub 9 jednocześnie), które można obracać za pomocą jednego z czterech pokręteł znajdujących się w "rogach" układanki. Clock jest ułożony, kiedy wszystkie wskazówki zwrócone są w kierunku godziny 12.

Color neutral/CN - umiejętność rozpoczynania ułożenia od dowolnego koloru, tzn. od tego, na którym początek wygląda na "najszybszy".

CR - rekord kontynentu.

Cubers Eve - "Wigilia Speedcuberów", turniej odbywający się tuż przed Świętami Bożego Narodzenia.

Cutoff - jeden z typów limitów czasowych - cutoff może być określony w pierwszej rundzie zawodów. Warunkiem wykonania wszystkich ułożeń danej rundy (pełnej średniej) jest uzyskanie czasu lepszego niż cutoff co najmniej raz w dwóch pierwszych ułożeniach tej rundy.

Cykl - algorytm zamieniający określoną liczbę elementów. Np. 3-cykl zamienia 3 elementy.

Delegat (Delegat WCA) - główny sędzia na oficjalnych zawodach, którego decyzja jest ostateczna w większości kwestii spornych.

Display - ekran podłączony do timera pokazujacy czas, jaki zawodnik ma w danym momencie.

DLS/DMP - Drużynowa Liga Speedcubingu/Drużynowe Mistrzostwa Polski (cykl warszawskich zawodów).

DNF - "Did Not Finish" - dyskwalifikacja ułożenia.

DNF limit/limit - limit czasu określony przez organizatora zawodów - gdy zawodnik ten czas przekroczy, jego ułożenie zostaje zdyskwalifikowane.

DNS - "Did Not Start" - nierozpoczęcie próby (np. spóźnienie się lub zrezygnowanie z niej) - dyskwalifikacja próby.

Domino cube - kuboid 3x3x2.

Dragon Cubing - krakowskie zawody organizowane corocznie.

Drew parity - Rw2 B2 Rw' U2 Rw' U2 x' U2 Rw' U2 Rw U2 Rw' U2 Rw2 U2 (jeden z algorytmów na OLL parity).

Dual neutral/DN - color neutral ograniczony do dwóch kolorów, zwykle położonych naprzeciwko siebie.

Elite kilominx - "elitarny kilominx" - minx w rozmiarze 6x6x6.

Elite pyraminx - "elitarny pyraminx", pyraminx w rozmiarze 6x6x6.

ER - rekord Europy.

Euro - Mistrzostwa Europy WCA.

Extra/dodatkowe - dodatkowe ułożenie przyznane przez Delegata WCA podczas oficjalnych zawodów w sytuacjach, w których czynniki niezależne od zawodnika przeszkodziły mu w układaniu lub próba została przeprowadzona niezgodnie z regulaminem (np. przez błąd sędziego).

Feet/WF - układanie stopami (konkurencja dawniej oficjalna).

Fingertrick - umiejętne wykorzystanie palców do wykonywania szybkich sekwencji ruchów.

Fisher - kostka, w której przerwy między elementami obrócono o 45 stopni, przez co krawędzie z górnej i dolnej warstwy są zamienione z narożnikami, a ze środkowej warstwy - z centrami.

Flip - obrót elementu, który znajduje się na docelowym miejscu. Zwykle tego określenia stosuje się w odniesieniu do krawędzi.

Floppy cube - kuboid 3x3x1, w którym możliwe jest wykonywanie wyłącznie ruchów o 180 stopni.

FM - układanie na najmniejszą liczbę ruchów (tzn. zawodnik ma godzinę na oddanie zapisu jak najkrótszego rozwiązania). Uwaga: w niektórych językach, np. angielskim, zamiast "FM" mówi się "FMC".

Forced skip/wymuszony skip - spowodowanie pominięcia danego etapu układania poprzez dodanie lub zmianę pewnych ruchów.

Fruruf - F R U R' U' F' (używany jako OLL; jest to najkrótszy algorytm tego rodzaju).

Fullstep - ułożenie, w którym wystąpiły wszystkie główne etapy danej metody - nie miało żadnych skipów.

FWR - rekord świata kobiet. Można się spotkać także z nazwami FER, FNR itd.

Gear - typ układanek, które poruszają się poprzez obroty kół zębatych.

Ghost - kostka, w której nie tylko przerwy między elementami są obrócone, ale też centry mają zmienione położenie (nie są położone na środkach ścian).

Gigaminx - minx w rozmiarze 5x5x5.

GLS - Gdańska Liga Speedcubingu.

God's number/liczba Boga - liczba ruchów, jaką ma optymalne rozwiązanie dla najtrudniejszego scrambla w danej układance.

Gruby sune - Rw U R' U R U2 Rw' (używany głównie jako OLL).

Hedgeslammer/hedge - L R' L' R (inwersja sledge'a; jeden z głównych algorytmów na kostkach pyraminx i skewb przydatny także w innych układankach).

Układanie intuicyjne - układanie danego etapu poprzez samodzielne dojście do rozwiązania - bez wykorzystania żadnych wyuczonych algorytmów.

Inwersja - algorytm wykonany "od tyłu" - powstaje poprzez cofnięcie wszystkich wykonanych ruchów. Np. inwersją R U R' U' jest U R U' R' (wykonanie wszystkich ruchów od prawej do lewej strony; zmiana kierunku wykonywania ruchów).

Kilominx/kibiminx/megaminx 2x2x2 - minx w rozmiarze 2x2x2. Uwaga: niektóre kilominksy mają tylko oklejone narożniki, ale inne także oklejone centry, przez co układa się je trochę inaczej.

Klasyczna kostka - kostka 3x3x3. Niektórzy do grona klasycznych kostek zaliczają też 2x2x2, 4x4x4 i 5x5x5:

KLS - Krakowska Liga Speedcubingu.

Komutator - sekwencja ruchów postaci A B A' B' zapisywana jako [A, B].

Kostka Rubika - kostka 3x3x3.

Kuboid - kostka prostopadłościenna typu LxMxN, która nie jest sześcianem.

Legalny ruch - ruch, który można wykonać zgodnie z budową kostki - bez wyjmowania ich, bez przeklejania naklejek itd.

Limit kumulowany - odpowiednik DNF limitu w konkurencjach polegających na układaniu bez patrzenia. Gdy suma czasów wszystkich ułożeń zawodnika w danej rundzie przewyższa limit kumulowany, ostatnie ułożenie w tej rundzie zostaje zdyskwalifikowane.

LLS - Lubelska Liga Speedcubingu.

Lock - "zacięcie się" kostki - gdy występuje lock, nie jest możliwe wykonanie normalnego ruchu - należy cofnąć ruch i wykonać go ponownie.

Look ahead - umiejętność przewidywania sytuacji na kostce po wykonaniu danej sekwencji ruchów w trakcie jej wykonywania. Look ahead utożsamiany jest z płynnym układaniem czyli takim, które jest pozbawione pauz.

Lucas parity - Rw U2 x Rw U2 Rw U2 Rw' U2 Lw U2 Rw' U2 Rw U2 Rw' U2 Rw' (jeden z algorytmów na OLL parity).

Master kilominx - "mistrzowski kilominx" - minx w rozmiarze 4x4x4.

Master pyraminx - "mistrzowski pyraminx", pyraminx w rozmiarze 4x4x4.

Mastermorphix - modyfikacja kostki 3x3x3 w kształcie czworościanu foremnego.

MBLD/multi/multiblind - układanie wielu kostek bez patrzenia - zawodnik najpierw deklaruje, ile kostek jest w stanie ułożyć, następnie zapamiętuje układ elementów, zakrywa oczy i układa wszystkie po kolei. Na zapamiętywanie i układanie ma w sumie godzinę. Wyniki liczone są według wzoru: wynik = liczba kostek ułożonych - liczba kostek nieułożonych.

MBO/multi old style - dawny odpowiednik konkurencji MBLD, w którym nie było limitu czasowego, a wygrywały próby o najwyższej skuteczności (np. 2/2 wygrywało z 49/50).

Megaminx - minx w rozmiarze 3x3x3.

Megamorphix - modyfikacja kostki 4x4x4 w kształcie czworościanu foremnego.

Method neutral - umiejętność wybierania metody w preinspekcji (w zależności od układu elementów na kostce pomieszanej danym scramblem).

Mieszacz/scrambler - osoba mieszające kostki dostarczone przez zawodników.

Mini Guildford - jeden z typów sztafet. Polega na ułożeniu kostek 2x2x2-5x5x5, pyraminksa, megaminksa, skewba, clocka, square-1 i 3x3x3 jedną ręką. Podobną konkurencją jest Guildford - poza powyższym zestawem układanek w Guildfordzie należy ułożyć kostki 6x6x6 i 7x7x7.

Minx - rodzina kostek dwunastościennych, w których występują krawędzie, narożniki i centry - tak jak w kostkach sześciennych, choć jest ich o wiele więcej.

Mirror - algorytm, w którym wszystkie ruchy są "symetryczne" do standardowego. Np. na kostkach sześciennych wszystkie ruchy R są zamienione na L', U na U' itd.

Mirror/mirror blocks - kostka, w której elementy można odróżnić nie za pomocą kolorów naklejek, tylko za pomocą ich wielkości, a raczej: grubości. Do każdej ściany przypisana jest odpowiednia głębokość elementu.

MLS - Mazowiecka Liga Speedcubingu.

Mo3 - średnia z 3 ułożeń - w formacie mo ("mean of") liczone są wszystkie czasy - nawet najgorszy i najlepszy z nich.

Modyfikacja - 1. każda zmiana, która powoduje, że układanka porusza się w inny sposób lub wygląda inaczej, 2. układanka, która powstała na podstawie "standardowej" kostki, ale ma inne własności. Najczęściej modyfikacje kostek są zmiennokształtne, często w ułożonym stanie mają inny kształt od standardowej kostki. Modyfikacje uklada się w większości tak samo, jak kostki, na podstawie których powstały.

MP/PN-y - Mistrzostwa Polski w Speedcubinu. Najważniejsza impreza speedcubingowa w sezonie. Skrótowiec "PN-y" pochodzi od dawnej nazwy Mistrzostw - Polish Nationals.

MPJ - Mistrzostwa Polski Juniorów w Speedcubingu - organizowana od 2018 roku inicjatywa polegająca na rywalizacji osób jedynie do 16 roku życia podzielonych na kilka grup wiekowych.

N+1 - pierwsze miejsce nie dające awansu do kolejnej rundy. Analogicznie: n - ostatnie miejsce dające awans.

NAR - rekord Ameryki Północnej.

Niklas - R U' L' U R' U' L (używany jako algorytm na zamianę narożników ostatniej warstwy).

Notacja - zestaw liter lub znaków określających ruchy na danej łamigłówce (np. na kostce 3x3 ruch prawą ścianą o 90 stopni przeciwnie do ruchu wskazówek zegara oznaczamy przez R') lub grupy ruchów (np. (R U)*2 oznacza wykonanie sekwencji R U dwukrotnie).

Oficjalne zawody/oficjal/official - turniej nadzorowany przez Delegata WCA, z którego wyniki trafiają do bazy wyników organizacji WCA.

OH - układanie jedną ręką.

OLL parity - obrót jednej krawędzi na kostce 4x4x4 - patrz: Drew parity, Lucas parity.

Onelook - "jedno spojrzenie" - 1. ułożenie w całości przewidziane w preinspekcji, 2. etapy ułożenia przewidziane w preinspekcji (np. onelook pierwszych dwóch par F2L-a).

Open - ogólne określenie zawodów typu otwartego - takich, w którym każdy może wziąć udział.

Opp parity - / (3,3) / (-1,0) / (2,-4) / (4,-2) / (0,-2) / (-4,2) / (1,-5) / (3,0) / (3,3) / (3,0) (jeden z najbardziej powszechnie używanych algorytmów na parity w kostce square-1 - zamiana dwóch krawędzi ustawionych naprzeciwko siebie).

Opp/opp - (1,0) / (-1,-1) / (6,1) / (1,0) / (-1,-1) / (6,1) (algorytm zamieniający 4 krawędzie na kostce square-1 nazywany także M2 U2 M2 - jeden z podstawowych algorytmów na EP).

Optymalne rozwiązanie - 1. najkrótsze możliwe rozwiązanie - nie można znaleźć takiego, które miałoby mniej ruchów, 2. rozwiązanie, którego wykonanie zajmuje najmniej czasu (zwykle to określenie stosowane jest w kontekście konkretnych algorytmów).

Orientacja - 1. obrót elementu, 2. stan elementu, w którym można go ułożyć za pomocą konkretnego, ograniczonego zbioru ruchów (np. róg na kostkach sześciennych jest zorientowany, kiedy można go ułożyć ruchami - inaczej mówiąc, jest obrócony "poprawnym kolorem do góry", 3. algorytm, którego celem jest obrót wybranych elementów. 3. W kostkach typu square-1 i kuboidach: ułożenie elementów w taki sposób, aby na górnej ścianie znajdowały się elementy z tym samym wspólnym kolorem, podobnie na dolnej warstwie.

Over - "powyżej" - przeciwieństwo "sub".

Parity - 1. sytuacja, która nie występuje na klasycznej kostce (np. obrót jednej krawędzi nie występuje na kostce 3x3x3, ale na 4x4x4 już tak - nazywamy tę sytuację "OLL parity"), 2. sytuacja, która stanowi wyjątek w schemacie układania - aby ułożyć pewne nieliczne elementy, trzeba dodać kolejny krok w ułożeniu (np. zamiana 2 krawędzi i 2 narożników w układaniu kostki 3x3x3 bez patrzenia).

PB - rekord życiowy.

Permutacja - algorytm, którego celem jest zamiana elementów.

Permutacja T/perm T/PLL T - przykład litery oznaczającej PLL - w tym przypadku R U R' U' R' F R2 U' R' U' R U R' F'. Podobnie oznaczane są inne algorytmy, np. OLL H.

PLL parity - r2 U2 r2 Uw2 r2 u2 (zamiana dwóch krawędzi na kostce 4x4x4).

PO - Polish Open - impreza speedcubingowa o charakterze otwartym (tzn. każdy chętny może wziąć w niej udział). Na początku to właśnie zwycięzcy PO otrzymywali tytuły Mistrzów Polski. Od 2009 roku tę funkcję przejęło MP.

Pocket cube - "kostka kieszonkowa", kostka 2x2x2.

Poczekalnia - miejsce, w którym przebywają zawodnicy pomiędzy swoimi ułożeniami w obrębie jednej rundy.

Pop - wypadnięcie elementu lub wielu elementów z kostki.

PPO - Puchar Polski Online.

PR/oficjalne PB - najlepsze ułożenie zawodnika wykonane na zawodach.

Preinspekcja - czas przeznaczony na oglądanie układanki i planowanie pierwszych ruchów. Na oficjalnych zawodach preinspekcja trwa 15 sekund, a w jej trakcie nie można wykonać żadnego ruchu na kostce.

Professor's Cube - "kostka profesora", kostka 5x5x5.

Professor's pyraminx - "pyraminx profesora", pyraminx w rozmiarze 5x5x5.

Project - nazwa zawodów typu open odbywających się w różnych miejscowościach, głównie w południowo-wschodnich województwach.

PSS - Polskie Stowarzyszenie Speedcubingu.

PST - Polish Speedcubing Tour (większość zawodów odbywa się w południowo-wschodniej Polsce).

Pyraminx - 1. rodzina kostek czworościennych, w których można wyróżnić centry, które mogą się tylko obracać, krawędzie, które mogą się obracać i zamieniać miejscami, tipy (narożniki), których ułożenie nie zależy od pozostałych elementów (każdy z nich można ułożyć jednym ruchem) i ewentualnie inne elementy, które występują w większych rozmiarach układanki. 2. "pyraminx" w rozmiarze 3x3x3.

Pyramorphix - modyfikacja kostki 2x2x2 w kształcie czworościanu foremnego.

Redi cube - kostka sześcienna złożona z 12 krawędzi i 8 narożników, w której jeden ruch angażuje tylko narożnik i 3 krawędzie położone wokół niego. Rogi mogą się tylko obracać, a krawędzie - tylko zamieniać miejscami.

Regrip - zmiana chwytu kostki w czasie ułożenia.

Regripless - algorytm, do którego wykonania nie jest potrzebny żaden regrip, tzn. można cały algorytm wykonać bez zmiany chwytu kostki.

Regulamin WCA - spis zasad tworzony przez organizację WCA, na podstawie których przeprowadzana jest większość zawodów speedcubingowych.

Rescramble - konkurencja polegająca na odtworzeniu układu elementów na pomieszanej kostce: zawodnik zaczyna od oglądania pomieszanej kostki, następnie na ułożonej kostce "miesza" elementy w taki sposób, aby ich układ na obu kostkach był taki sam.

Rolling pop - przypadkowy obrót jednego narożnika w układance. Najczęściej nie jest możliwe ułożenie jednego narożnika "legalnymi" ruchami.

Rubik's revenge - "zemsta Rubika", kostka 4x4x4.

Runner/biegacz - osoba przenosząca kostki między mieszaczami a stanowiskami startowymi.

Santausy - Santa Claus Cube Race, zawody odbywające się każdego roku w grudniu na Śląsku.

SAR - rekord Ameryki Południowej.

Scramble - algorytm mieszający - taka sekwencja ruchów, której celem jest pomieszanie kostki.

Setup - wykonanie ruchu lub kilku ruchów w taki sposób, aby doprowadzić nieułożone elementy do pozycji, w której znany algorytm układa te elementy, oraz cofnięcie tych ruchów. Np. algorytm z setupem R F wygląda następująco: R F algorytm R' F'.

Sexy move - R U R' U' (używany w różnych kostkach i metodach - jest to prawdopodobnie najłatwiejsza do szybkiego wykonania czteroruchowa sekwencja, która występuje jako część wielu dłuższych algorytmów).

Sędzia - osoba odpowiedzialna za odebranie kostki od runnera, mierzenie czasu preinspekcji i kontrolę zgodności ułożenia z Regulaminem WCA.

Shift/cyclic shift - algorytm powstały poprzez rozpoczęcie wykonywania standardowego algorytmu od pewnego miejsca do końca, a następnie od początku do tego miejsca. Np. shiftem algorytmu R U R' U', który zaczyna się od drugiego ruchu, jest U R' U' R.

Siamese - dwie sklejone ze sobą kostki.

Single - 1. pojedyncze ułożenie, 2. najlepsze ułożenie w sesji.

Skewb - sześcienna układanka złożona z centrów i narożników, która porusza się wzdłuż płaszczyzny pomiędzy dwoma przeciwległymi narożnikami. Po każdym ruchu położenie zmienia dokładnie połowa elementów.

Skip - szczęśliwe pominięcie etapu danej metody w ułożeniu.

Sledgehammer/sledge - R' L R L' (inwersja hedge'a; jeden z głównych algorytmów na kostkach pyraminx i skewb przydatny także w innych układankach).

Już niedługo!